Nieuwe tentoonstelling: ‘Van schuilplaats tot schatkamer. Atlantikwall bunkers sinds de oorlog’
Behouden, slopen of hergebruiken? De bunkers van de Atlantikwall tekenen al 80 jaar de kust en het duingebied van Noord-Holland. Wat gebeurde er na de oorlog met deze betonnen herinneringen? Het Noord-Hollands Archief en Huis van Hilde laten in een nieuwe tijdelijke tentoonstelling met niet eerder getoond beeldmateriaal uit de historische collectie Provinciale Atlas Noord-Holland en archeologische objecten van recente opgravingen het naoorlogse gebruik van de bunkers zien. Van 29 juni 2024 tot en met 23 februari 2025 is de tentoonstelling ‘Van schuilplaats tot schatkamer. Atlantikwall-bunkers sinds de oorlog’ te zien in Archeologiemuseum Huis van Hilde.
Vlak na de Tweede Wereldoorlog vormden de vele bunkers en versperringen van de Atlantikwall een pijnlijke herinnering aan datgene wat nog maar net was gebeurd. Wat moesten we ermee? Behouden, slopen of hergebruiken? Schatgravers, vakantiegangers, kunstenaars, jongeren, militariaverzamelaars en veel anderen ontdekten in de jaren na de oorlog de bunkers en gaven er nieuwe invullingen aan, van vakantiehuis tot speelplekken voor jongeren.
De tentoonstelling is verdeeld in vier thema’s: De periode vlak na de oorlog, waarin sloop voorop stond; de jaren ‘60 tot en met ‘80, waarbij diverse bunkers herbestemmingen kregen; en de periode daarna, waarin eerst natuurbeheer en daarna historisch/archeologisch erfgoed voorop kwamen te staan.
Historische bronnen
Vandaag de dag worden de bunkers van de Atlantikwall gezien als belangrijk cultureel erfgoed. De overheid erkent sinds enkele decennia de historische waarde van deze bouwwerken. Sinds kort worden de bunkers ook gezien als archeologische bronnen die inzicht geven in het alledaagse leven van de Duitse soldaten die er gelegerd waren. Juist de aanwezigheid van de bunkers zorgt ervoor dat toekomstige generaties niet vergeten wat er gebeurd is. De nieuwe functies die bunkers na de oorlog kregen, herinneren ons eraan hoe veerkrachtig de mens is.
De bezoeker ziet in de tentoonstelling vondsten die dit leven in de bunkers in beeld brengen: naast uitrusting en wapentuig komen ook de overblijfselen van persoonlijke verzorging, voeding en vermaak aan bod.
Unieke inspiratiebron
Voor sommige kunstenaars boden bunkers na de oorlog een unieke inspiratiebron. Door het tekenen en schilderen van bunkers probeerden ze de thema’s van oorlog, herinnering en de voortgang van het leven vast te leggen. De tentoonstelling toont tekeningen van bunkers in het Noord-Hollandse landschap van net na de oorlog.
Texla-bunker
Een bijzondere rol in de tentoonstelling spelen vondsten uit de Texla-bunker op Texel. Het zijn de getuigen van een tragische gebeurtenis die in de nadagen van de oorlog plaatsvond op het eiland: De Georgische Opstand. De Texla-bunker is sinds enkele jaren ingericht als museum, een initiatief van de Stichting Bunkermuseum Texla.
Op meerdere plekken in Noord-Holland zijn bunkermusea ingericht, onder andere in IJmuiden, Egmond aan Zee, Alkmaar, Julianadorp en Den Helder. Elk jaar op Nationale Bunkerdag zijn deze bunkers voor iedereen opengesteld.
Niet eerder getoond materiaal
De tentoonstelling ‘Van schuilplaats tot schatkamer. Atlantikwall-bunkers sinds de oorlog’ is samengesteld door het Noord-Hollands Archief in samenwerking met Huis van Hilde en combineert twee collecties: de archeologische collectie en de historische beeldcollectie Provinciale Atlas Noord-Holland, beide eigendom van de provincie Noord-Holland.
Wandelingen, fietstochten en lezingen
Onder leiding van John Heideman organiseren we wandelingen en fietstochten langs de restanten van de Atlantikwall in het Land van Hilde. Daarnaast zijn er lezingen door Paula Beentjes en Nick Warmerdam. Houd voor data & tijden de agenda op onze website in de gaten.
Publieksbrochure
Lees meer over de achtergronden van de bunkers in het Noord-Hollandse landschap in de publieksbrochure ‘Van schuilplaats tot schatkamer’ die bij de tentoonstelling hoort. De brochure is voor iedereen kosteloos online te bekijken en te koop in de museumwinkel van Huis van Hilde.
